GENEL TANIM
Kıymetli Madenler Piyasası Takası
Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’nın alt piyasası olan Kıymetli Madenler Piyasası (“Piyasa”) nezdinde gerçekleşen işlemlerin takasının yapılması konusunda Takas Kurumu olarak Takas İstanbul görevlendirilmiştir.
Piyasada 3 farklı para birimi (TL, USD, EUR) üzerinden işlem yapılmakta olup, işlemlerin takası yine aynı para birimleri üzerinden gerçekleşmektedir. Piyasada yapılan işlemlerin takası aynı gün (T+0) saat 16:00’da gerçekleştirilir. Üyelerin takas terminali üzerinden talebi ve onayı doğrultusunda gün içinde 09:00 – 15:45 saatleri arasında Erken Takas işlemleri gerçekleştirilebilir. İleri valörlü işlemler valör gününde takasa dahil edilir. İleri valörlü işlemler için Erken Takas talebinde bulunulamaz.
Piyasadaki takas işlemleri Net ve Brüt takas olarak iki ayrı takas yöntemi ile gerçekleştirilmektedir. Net takas yöntemi ile gerçekleştirilen işlemlerde takas, netleştirme ve teslim karşılığı ödeme prensibi çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Brüt takas yöntemi ile gerçekleştirilmekte olan işlemlerde takas, brüt borç ve brüt alacakların netleştirilmeden, işlem yapılan üye ile karşılıklı olarak teslim karşılığı ödeme prensibi ile gerçekleştirilir. Üyeler yükümlülüklerini valör günü saat 17:00’a kadar yerine getirmek zorundadır. Saat 17:00’a kadar yerine getirilmeyen yükümlülükler için temerrüt hükümleri uygulanır.
Piyasadaki nakit takas alacaklarına ilişkin transferler EFT ve SWIFT sistemi ile gerçekleştirilmektedir. Piyasa alacakları, üyelerin tercihlerine göre, önceden bildirmiş oldukları aracı banka hesaplarına, belirli son saatler dahilinde, otomatik olarak gönderilebilmektedir.
Kıymetli Madenler Piyasası Teminat Yönetimi
Piyasada gerçekleşen işlemler için risk ve teminat yönetimi Takasbank tarafından gerçekleştirilmektedir. İşlem öncesi, işlem anı ve işlem sonrası olmak üzere üç katmanlı bir risk yönetimi sistemi uygulanmaktadır. Üyelerin teminat tutarlarının bulunması gereken seviyenin altına düşmesi halinde elektronik ortamda teminat tamamlama çağrısı yapılır. Üyelerin teminat tamamlama çağrısı yükümlülüklerini en geç bir sonraki işlem günü için belirlenmiş olan saate kadar yerine getirmeleri gerekmektedir.
TL, USD ve EUR cinsinden teminat çekme işlemlerine ilişkin transferler EFT ve SWIFT sistemi ile gerçekleştirilmektedir. Çekilen teminatlar, üyelerin tercihlerine göre, önceden bildirmiş oldukları aracı banka hesaplarına, belirli son saatler dahilinde, otomatik olarak gönderilebilmektedir.
