GENEL TANIM
Borçlanma Araçları Piyasası Takası
Takasbank, Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasası’nın SPK tarafından uygun görülen pazarlarında İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Takas ve Merkezi Karşı Taraf Hizmeti Esasları Yönergesi çerçevesinde; uluslararası standartları da gözeterek Piyasada satış yapan MKT üyesine karşı alıcı, alış yapan MKT üyesine karşı da satıcı rolünü üstlenerek bazı Merkezi Karşı Taraf hizmeti vermektedir.
Piyasada gerçekleştirilen işlemlerin takası Takasbank tarafından sonuçlandırılır. Piyasada yapılan işlemlerin takası aynı gün (T+0), döviz ödemeli kıymetlerin takası ise en az 1 iş günü (T+1) valörlü olarak gerçekleştirilir. İleri valörle yapılan işlemler valör gününde takasa dahil edilir. Takas netleştirme ve teslim karşılığı ödeme prensipleri çerçevesinde kaydi olarak gerçekleştirilir. Ancak, takas işlemleri menkul kıymetin ihraççısına göre farklı yöntemlerle sonuçlandırılır. Özel Sektör Borçlanma Araçları ve pay senedi repo pazarının takasında MKK nezdindeki hesaplar, kamu borçlanma araçları, likidite senetleri ve kira sertifikalarının takasında ise TCMB nezdindeki hesaplar kullanılır. Üyeler yükümlülüklerini valör günü saat 16:45’e (16:45 dahil) kadar yerine getirmek zorundadır. Aksi halde temerrüt hükümleri uygulanır.
Borçlanma Araçları Piyasası Teminat Yönetimi
SPK ve Borsa mevzuatı çerçevesinde; Borsa'da gerçekleşen işlemler için risk ve teminat yönetimi Takasbank tarafından gerçekleştirilmektedir. Teminat yönetimi kapsamında; teminatların kabulü, muhafazası, değerlemesi ve nemalandırılması hizmetleri Bankamız tarafından verilmektedir.
Repo Ters-Repo Takip ve Raporlama İşlemleri
06/12/2015 tarih ve 29554 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasası Kurulu’nun III-45.2 sayılı “Aracı Kurumlar Tarafından Yapılacak Repo Ve Ters Repo İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” (Tebliğ) ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından çıkarılan “Bankalarca Yapılacak Repo Ve Ters Repo İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik” (Yönetmelik) ile aracı kurum ve bankaların gerçekleştirmiş olduğu repo-ters repo işlemlerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Yukarıda yer alan her iki düzenlemede de; banka ve aracı kurumların Borsa İstanbul A.Ş. (BİAŞ) piyasaları dışında yapacakları repo-ters repo işlemlerine ilişkin olarak Bankamız tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde Bankamıza bildirim yapma ve repo karşılığı kıymetleri Bankamız nezdinde açılan hesaplarda bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır.
Borçlanma Araçları Transfer İşlemleri
Borçlanma araçları transfer işlemleri üye içi ve üyeler arası transfer olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Üye içi transfer işlemleri üyelerin kendi depo hesapları arasındaki transferleri kapsamaktadır. Üyelerarası transfer işlemleri ise; serbest virman, şartlı virman ve Elektronik Menkul Kıymet Transferi (EMKT) olmak üzere temel olarak üç ayrı yöntem ile gerçekleştirilebilmektedir. Transfer yöntemleri menkul kıymetlerin merkezi saklama kuruluşuna göre de farklılık göstermektedir.
Aracı Kurum Blokaj İşlemleri
Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenlemeleri çerçevesinde aracı kurum ve portföy yönetim şirketlerinin SPK adına vermiş olduğu teminatlar Takasbank tarafından takip edilmektedir. Teminat olarak nakit, devlet iç borçlanma senedi, yatırım fonu katılma belgesi (portföy yönetim şirketleri hariç) ve teminat mektubu kabul edilmektedir.
Teminat mektubu dışındaki, teminat yatırma çekme işlemleri aracı kuruluşlar tarafından Takasbank ekranları kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Teminat yatırma işlemleri gün içerisinde saat sınırı olmaksızın yapılabilmektedir. Ancak, saat 15:40’a kadar yatan nakit tutarlar aynı gün, saat 15:40’dan sonra yatan nakit tutarlar ise ertesi gün valörüyle nemalandırılmaktadır. Nakit çekme işlemleri ise saat 15:40’a kadar yapılabilmektedir.
BİAŞ Para Piyasası Takası İşlemleri
BİAŞ Para Piyasası’nda gerçekleştirilen işlemlerin takası Takasbank tarafından T+0 valörlü olarak sonuçlandırılır.
Borsa İstanbul A.Ş. Borçlanma Araçları Piyasası bünyesinde kurulan ve 14/10/2016 tarihi ile uygulamaya alınan BİAŞ Para Piyasası ile, TL cinsinden değişken faizli borçlanma araçları ihracında ve değişken faizli swap işlemlerinde baz teşkil edecek gösterge niteliğinde 1 ve 3 ay vadeli TL faiz oranının oluşturulması amaçlanmıştır. Takas İstanbul, BİAŞ Para Piyasası’nda, İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Takas ve Merkezi Karşı Taraf Hizmeti Esasları Yönergesi çerçevesinde; uluslararası standartları da gözeterek Piyasada satış yapan MKT üyesine karşı alıcı, alış yapan MKT üyesine karşı da satıcı rolünü üstlenerek Merkezi Karşı Taraf hizmeti vermektedir.
BİAŞ Para Piyasası Teminat Yönetimi
SPK ve Borsa mevzuatı çerçevesinde; Borsa'da gerçekleşen işlemler için risk ve teminat yönetimi Takasbank tarafından gerçekleştirilmektedir. Teminat yönetimi kapsamında; teminatların kabulü, muhafazası, değerlemesi ve nemalandırılması hizmetleri Bankamız tarafından verilmektedir.
